Vee bir tercih döneminde daha birlikteyiz sayın seyirciler! İnanılmaz zorlu bir 2018 YKS dönemi ardından, aynı zorlukta bir tercih bizi bekliyor. Aslında zor değil de, dışarıdan öyle görünüyor. Dilerseniz önce ihtiyacımız olan kavramları tanıyalım.
Üniversite: Lise sonrası yüksek eğitim veren kurum.
Bölüm: Üniversitede, belli bir alanda eğitim verilen dalların her biri.
Program: Bölümlerin farklı ücretler ya da farklı koşullarla alım yaptığı her bir tercih seçeneği.
Örnek veriyorum: Bilkent Üniversitesi İktisat dediğimizde bu üniversitenin bölümüdür. Bilkent Üniversitesi İktisat %50 Burslu dediğimizde bu bir programdır.
Taban Puan: GEÇEN SENE o programa yerleşmiş son kişinin puanıdır.
Taban Sıra: GEÇEN SENE o programa yerleşmiş son kişinin sırasıdır.
Bölüm Barajı: YÖK’ün belirlediği sıralamalardır. Bu sıranın gerisinde kalanlar o bölümü tercih edemezler.
Taban puanı ve taban sırayı üniversite belirliyor zannedenler var! Bunun sebebi “X üniversitesi 10binle almış.” tarzı söylemlerdir. Üniversiteler almazlar, öğrenciler tercih ederler ve kontenjan dahilinde en yüksek puana sahip olanlar da bölüme girerler. Yani o söylemin doğrusu şu: X üniversitesine 10binle girilmiş.
Aradaki fark ne?
İlk söylemde, sanki üniversite bir sınır belirliyormuş da onun altındakileri almıyormuş gibi bir düşünce oluşuyor. Oysa böyle bir şey söz konusu değil. Üniversiteler asla “Ben 30bin altında kalan öğrenciyi almıyorum gardaş” demezler. Diyemezler.
Size konan tek sınır, YÖK tarafından belirlenen barajlardır. ÖSYM sınavı ile girilen üniversitelerde belli bölümleri okumak isteyenlerin bu baraj sıraların ÜSTÜNDE yer alması gerekir.
Şu üst alt, ileri geri olayına da bir açıklık getirelim.
En basit haliyle:
20 bin sıranın üstü 10 bindir, altı 30 bindir. Sıfıra yaklaştıkça üst, sıfırdan uzaklaştıkça alt.
Sıranın yükselmesi kötü, düşmesi iyi.
Sıra ile puan ters orantılı yani sıra düştükçe puan yükselir, puan düştükçe sıra yükselir. Puan 500’den 0’a doğru gider, sıra 1’den 2.5 milyona doğru gider.
Sık duyacağınız diğer bir tabir de “Sıranın çekmesi”.
Sıra kendini aşağı da çekebilir yukarı da çekebilir.
10binden 15 bin olduysa aşağı çekmiştir
15 binden 10 bin olduysa yukarı çekmiştir.
Velhasıl, aslında bu sene bizim bunlarla çok da işimiz yok. Niye? Çünkü sistem değişti. Sınav sorularının cinsi, değeri; puanlamanın hesabı + puanların türleri değişti. Bu kadar değişiklik olunca da elimizde hiiiç veri kalmadı gibi bir şey oldu. E ama tercih geçen yılın taban sırasına göre yapılırdıı, kılavuz yayınlanırdıı, tercih robotuna sıra girilir nere “Tutuyorsa” yazılırdııı... Şimdi nolcek?!
Sıkı durun adım adım yazıyorum tercihinizi:
1) İstediğin 3 adet birbiriyle alakalı bölüm belirle.
2) universitetercihleri.com’a gir.
3) Önce “Ben bu şehirlerde okurum.” dediğin şehirleri seç. Sonra bölümleri seç ve en düşük sıralıdan en yüksek sıralıya gelsin önüne.
4) Bir bak bakalım istediğin bölüm hangi üniversitelerde var. Bazı üniversiteleri biliyorsundur, duymuşsundur. Bazılarını ilk kez görüyorsundur. Ön yargı yapma, sen duymadın diye orası kötü bir yer demek değildir.
5) Maddi durumunu belirle. Bunu ailenle birlikte yapman lazım. Soru şu: Biz üniversiteye yılda kaç TL versek sıkıntı olmaz? Ailenin söyleyeceği miktardan üniversiteye gidince yapacağın aylık masraf x 10 kadarını çıkarırsan okula ne kadar ödeyebileceğinizi anlarsın.
UYARI: Aileler, pintilik yapmayınız. Kendinizi çok zora da sokmayınız. 20 verebilecekken 10; 10 verebilecekken 20 demeyiniz. Ciddi ve uzun vadeli bir plan bu.
6) Maddi durumuna göre programları eleyeceksin. Bunun için üniversitelerin hangi programa kaç para istediğini bilmen lazım. Salim Ünsal hocamız geçen sene liste halinde yayınlamıştı. Bu sene yayınlamasa da, universitetercihleri.com’da her programın en sonunda birbiriyle alakasız sayılar göreceksin. 2, 17, 53, 61 gibi. Tıkla oraya. Bunlar o programın ÖZEL KOŞULLARı. Özel koşullarda her program için maddi, fiziksel beklentiler ve uyarılar yer alır. Kimi der ki bu programda zorunlu hazırlık var, kimi madde der ki biz bursu sınıfta kalırsan geri alırız vs. Kaç para olduğu da yazar. Sen de kendi ödeyebileceğin ile onların belirlediği meblayı karşılaştırırsın ve olup olamayacağına karar verirsin.
7) Hala önünde 30’dan fazla seçenek varsa bazı şehirleri/okulları eleyebilirsin. Daha çok istediğin bölüme yoğunlaşabilirsin.
8) Eveeet sıra geldi bunlar arasından seçmeye, bu bölümleri bir sıraya koymaya!
- Önce bu bölümleri GÖNLÜNDEN EN ÇOK GEÇENDEN EN AZ GEÇENE DOĞRU SIRALA!
- Bu listede ASLA AMA ASLA gönlünden geçmeyen, yerleştirildiğinde “Bu mu geldi ya öfff!” diyeceğin, gitmek istemeyeceğin bir yer olmamalı! Başına gelebilecek en fena şey o olur.
- Seçeneklerini 24’e indir.
- Tercihini yap.
Aslında olay bu kadar. Ama biliyorum ki “E benim sıram buraya tutacak mı?! Benim bu sene kesin gitmem lazım 😫” diyecekler çıkacak. Bir de yüksek okulların da AYT ile almaya başlaması var. Bunlar için de birkaç uyarıda bulunayım.
- Bir programın sırasının daha üst olması, o üniversitenin daha iyi olduğu anlamına GELMEZ! Üniversiteler, özellikle kısmi burslu dediğimiz %25, %50, %75 burslu programlarda sıraları üstte olsun diye binbir katakulli çeviriyorlar! Yok az burslu programı tercihte ilk sıralara yazanlara ekstra burs vermeler, yok tam bursluyu tercih eden derece öğrencilerine para-beleş yurt vs vermeler... Devlet üniversitelerinde ise te fi tarihinden kalma isimler yarışıyor. Hangi üniversite daha iyi diye bakmanın birkaç yolu var. En kolayı TÜMA 2017 (çıkarsa 2018) raporuna bakmak. TÜMA’nın açılımı Türkiye Üniversiteleri Memnuniyet Araştırması. 2 senedir, o üniversitede okuyan öğrencilerle yapılan bir araştırma. 2018 versiyonunu bekliyoruz. Ayrıca Yolun Başında programının (CNNTürk’te yayınlanıyor) Üniversite Karşılaştırma sitesi var. Ona ulaşabilirsiniz. İnternetteki yorumları okuyabilirsiniz. (İlla ki çoğu olumsuz olacaktır çünkü genelde insanlar kızınca yorum yazıyorlar. Neye daha az kızarsınız ona bakın o yüzden.) Öğrenciye sağladıkları eğitim ve kariyer olanaklarını da biraz ballandırarak kendi sitelerinden yayınlarlar zaten.
Ayrıca gidip bir görmekte de fayda var. Hiç olmadı sanal turuna basın. (Sanal turu olmayan, internet sitesi dandik görünen, aradığınızı zor bulduğunuz sayfaları olan bir üniversiteye gitmeden evvel 5 kere daha düşünün!)
- Şu anda kılavuzlarda yüksek okullarının taban sıralama ve puanları geçen sene YGS ile aldıkları için YGS cinsinden. Yani bir halta yaramıyor. Robotlarda en son sıralarda çıkıyor. Yüksekokul tercih ederken sırayı şöyle tayin edebiliriz:
Mesela Radyo TV Sinema bölümü için konuşalım:
A Üniv. RTS (fakülte) 35000
B Üniv RTS (fakülte) 36500
C Üniv RTS (fakülte) 42000
.
.
. böyle gidiyor olsun. A Ünivdeki RTS yüksekokul sırası, kendisiyle aynı şehirde (ya da kendisine yakın şehirde) olup sırası en yüksek (büyük, geride) olan fakülte kadardır. İstanbul için konuşursak da 4-5 okul altta kalan fakültenin sırası civarında olacaktır.
Neden yüksek okulların sırası fakülteden daha düşük?
Tamamen algı yüzünden. Yüksekokulu meslek yüksek okulu ile karıştıranlar, 2 yıllık zannedenler var. Fakülteden mezun olmakla farklı bir şey zannedenler var. Oysa fakülte ile yüksekokul arasındaki tek fark müfredatta daha çok pratik (uygulamaya yönelik) şey olması. Fakültede okuldan dışarı çok az çıkıyorsun, kitaplara gömülüyorsun. Yüksekokulda staj filan da var. İkisi de lisans derecesi, ikisini de bitirince KPSS’de aynı yerlere giriliyor, ikisinden sonra da yüksek lisans doktora yapılıyor. Ama işte, adı çıkmış 9’a inmiyor 8’e. Dışlıyoruz kendimizce. Bazı vakıfların köklü devlet üniversitelerinden daha iyi eğitime sahip olmasına rağmen isimlerin arkasında kalmaları gibi.
- “Benim sıram burayı hayatta tutmaz” dememeniz gereken bir sene bu sene. Seneye bu cümleyi kurabilirsiniz ama bu sene kesinlikle kurmamanız lazım. Boşta kalmamak adına kendi sıranızı 1.20 ile çarpın. Oraya kadar olanları tercihe yazabilirsiniz. (GİTMEK İSTİYORSANIZ! İSTEMİYORSANIZ SAKIN YAZMAYIN!)
- Tercih sıranız yerleştirmede size avantaj ya da dezavantaj sağlamıyor aslında. (Yukarıda bahsettiğim tür okullardan biriyle ekstra burs anlaşması/kampanyası olayına girmediyseniz.) Yani siz 24. sıraya yazdınız, başkası aynı yeri 1. sıraya yazdı diyelim. Senin puanın yüksekse sen girersin, onunki yüksekse o girer. Aaa bu öne yazmış bu gelsin diye bir şey yok!
- İlla sıralara ne olacak diye ısrarla soranlara da cevabım: Sıralar geri gidecek, büyüyecek! Şu kadar gidecek diyemem, evvela sınavda milletin ne yaptığını görmemiz gerekiyor, fakat istisnasız her bölümün, her programın sırası bü-yü-ye-cek! Çok tercih edilenlerinki daha az büyür (Tıp, bazı mühendislikler, hukuk, psikoloji, bazı öğretmenlikler ve belli başlı ismi olan okullar gibi) ama her koşulda büyüyecek.
- Sen hem TM hem TS hem MF hem Dil hem TYT ile alan bölümlerden ortaya kokteyl bir tercih hazırlamak istersen hazırlayabilirsin (ama hepsinde puan hesaplanmış olması şartıyla). Neye göre sıralamalıyım dersen yine cevabım: Hangisine daha çok gitmek istediğine göre olacaktır.
Özet geçiyorum: Bu sene tercihler aslında en kolayı. Farkındaysanız yukarıdaki uzuuun yazıda ne bir çakallık ne taktik anlattım. O kadar uzun yazmamın özeti “Gönlünüzden geçenleri yazın.” idi. Çok rahat söyleyebileceğim şey şu:
Bu sene gelen sıranıza bakın, geçen sene tam olarak taban sırası o olan programlar, kontenjanı düşmediyse kesin gelir diyebilirim. %100 olmasa da %90 rahat. Gelmesi mesele değil, sizin gönlünüze göre olsun yeter.
Yorumlar
taban puanları